Një nga faktorët e përhapjes së “dhomave-jehonë” janë lajmet e rreme, të shkruara për të mbledhur sa më shumë klikime që të jetë e mundur nga vizitorët më të pamatur. Zakonisht me sfond politik, të majtë apo të djathtë, por shpesh edhe racist apo homofob, një lajm i publikuar nga zotëruesit e një faqeje interneti në kërkim të fitimeve të lehta, janë një nga “motorët” kryesorë” që krijojnë “dhomat-jehonë”, por jo vetëm. Janë edhe gazetat në krizë financiare, që kërkojnë dëshpërimisht vizitorë në faqen e tyre, duke publikuar tituj dukshëm të rremë, për të tërhequr klikime dhe ndarjen e informacionit.
Kush e ka në dorë zgjidhjen?
Përgjigja, që mund të duket e vështirë, është menjëherë e identifikueshme tek algoritmi (apo më shumë algoritme) që menaxhojnë rrjedhën e informacionit. Ai është përgjegjësi i vetëm për propozimet gjithnjë e më të ngjashme të lajmeve mes tyre, përzgjedhësi automatik i informacioneve më të rëndësishme për çdo person.
Pse nuk ndryshohet algoritmi?
Ndoshta duhet të pyetet pse krijohen aq lehtë këto dhoma-jehonë. Arsyeja është kryesisht ekonomike. Dikush që ka shumë qejf peizazhet malore do të ndante me kënaqësi foto, lajme dhe informacione në lidhje me pasionin e tij, dhe anasjelltas do kishte më pak dëshirë për të ndarë përmbajtje në lidhje me vende bregdetare. Çdo 1 mijë klikime në rrjetet sociale apo media së cilës i referohet, përkthehen në të ardhura konkrete.
A ka një zgjidhje?
Zgjidhja është e thjeshtë: të ndryshohet algoritmi, duke e detyruar atë të ofrojë edhe informacione që nuk janë në përputhje me shijet e lexuesit. Kjo do të thotë të ulen të ardhurat financiare të Facebook, Google dhe shpërndarësve të tjerë të informacioneve dhe të dhënave të ndryshme, por edhe botuesve, që do të duhet të zvogëlojnë në një periudhë afatshkurtër ndarjet në favor të një informacioni gjithnjë e më shumë plural për t’ia shpërndarë përdoruesve.
Edhe pse nuk ka shumë gjasa që Facebook ose Google të ndërmarrin një zgjedhje drastike në shkëmbimin e informacioneve të ndryshme, ka të ngjarë që fushata kundër mashtrimeve, e shpallur kohët e fundit nga Mark Zukerberg, të nxisë efektin e reduktimit të krijimit të dhomave-jehonë më të rrezikshme, si ato që kanë lidhje në çështjet sociale, politike dhe diskriminimin racial.
Lexoni media të ndryshme dhe verifikoni të dhënat
Është me vend të mbani mend që secili prej nesh, mund të lërë qëllimisht mënjanë “dhomat-jehonë” duke lexuar disa media me orientime e veta politike, apo edhe media neutrale (si për shembull agjencitë e vjetra të lajmeve). Pastaj është e rëndësishme, që para se të shkëmbeni informacionin, të verifikoni deklaratat tek agjencitë e shtypit, të cilat të paktën përjashto gabimet e kuptueshme njerëzore, raportojnë vetëm lajmet e verifikuara. Është një metodë e “shkollës së vjetër”, por që mbetet ende shumë e vlefshme…
Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
Discussion about this post