Themeluesi i Facebook dhe CEO Mark Zuckerberg mbështet një ide të quajtur të “ardhurat universale bazë”.
“Ne duhet të shqyrtojmë idenë se si të ardhurat universale bazë mund të sigurojnë që të gjithë kanë një mbështetje e cila i lejon të provojnë ide të reja”, tha Zuckerberg në fillimin e fjalimit të tij në Harvard të enjten.
Pra, çfarë është saktësisht?
Ky është një koncepti, cili po merr shumë vëmendje, veçanërisht në “Silicon Valley”. Një vend që ka të ardhura bazë universale dhe që i garanton secilit një të ardhur minimale të caktuar pavarësisht kritereve, moshë, pasurinë, statusin e punës, vendlindjen, numrin e anëtarëve të familjes etj.
Kjo do të thotë që secili merr një pagë, duke qenë ose jo në një marrëdhënie pune.
Megjithatë, vendet që aktualisht eksperimentojnë këtë koncept, Kanadaja dhe Finlanda, nuk po e përqafojnë natyrën universale të tij. Deri më tani, ata po japin vetëm të ardhura të garantuara për banorët që përfitojnë në sajë të papunësisë apo të ardhurave të ulëta.
Përkrahësit thonë se qëllimi është t’u japë punëtorëve më shumë siguri financiare sa i përket rritjes së shqetësimeve rreth makinerive që po zëvendësojnë vendet e punës. Gjithashtu, synon të lehtësojë pabarazinë e të ardhurave.
Kritikët thonë se ideja ka qëllime të mira, por nuk zgjidh problemet më të mëdha që lidhen me rritjen e pagave në dekadat e fundit. Ata gjithashtu, thonë se sfidon nocionin që duhet të punoni fort për të fituar para.
“Është një mision i gabuar”, thotë Lawrence Mishel, president i Institutit të Politikave Ekonomike, një qendër kërkimore jopartiake. “Është një këndvështrim teknologjik i botës dhe që unë mendoj se është i shtrembëruar”.
Vendet po eksperimentojnë me UBI (Universal Basic Income) në shkallë të ndryshme.
Duke filluar nga ky vit, Finlanda po jep një shumë të ardhurash mujore prej gati 600 deri në 2,000 dollarë për qytetarët. Qytetarët u përzgjodhën rastësisht, por duhej përfitonin nga papunësia ose subvencione të të ardhurave. Paratë që paguhen nuk tatohen. Është një program dy-vjeçar që mund të zgjerohet në mbarë vendin në varësi të rezultateve.
Provinca e o Ontarios në Kanada, e cila përfshin Toronton, filloi një program pilot në prill që siguron 4.000 qytetarë me një të ardhur të pakushtëzuar prej rreth 12.600 dollarë në vit. Aplikantët duhej të ishin midis moshave 18 dhe 64 vjeç dhe të jetojnë me të ardhura të kufizuara.
Por, ka shumë skeptikë. Votuesit në Zvicër hodhën poshtë një referendum vitin e kaluar për të siguruar të ardhura themelore për qytetarët.
A munden Shtetet e Bashkuara të zbatojnë një sistem të të ardhurave bazë universale? Duket shumë e vështirë.
Ekspertët argumentojnë se një program UBI dhe kostot që lidhen me të mund të vënë në rrezik programe të tjera të rrjeteve të sigurimit të SHBA-ve – sigurimet shoqërore, Medicaid, Medicare, Pell grante për studentët me të ardhura të ulëta.
SHBA po shkon në drejtim të kundërt për programe të ngjashme si sigurimi i papunësisë. Disa shtete, si Florida dhe Karolina e Veriut, i kanë ulur këto përfitime në 13 dhe 12 javë, respektivisht, nga 26 javët e zakonshme të paguara nga shumica e shteteve.
CNN/TIRANA TODAY
Discussion about this post