Albert Einstein është një nga shkencëtarët më të famshëm dhe me ndikim të shekullit të 20-të. Zbulimet e tij, veçanërisht teoria e tij e relativitetit, revolucionarizuan fizikën dhe kuptimin tonë të universit. Po sikur të mund të përdornim mendjen e tij gjeniale për të zgjidhur probleme të tjera shkencore? Një grup studiuesish u përpoqën ta bënin këtë, duke krijuar një inteligjencë artificiale që imiton mënyrën e të menduarit të Ajnshtajnit!
Një AI që analizon të dhënat si një shkencëtar
Studiuesit në qendrën kërkimore gjermane Forschungszentrum Jülich kanë eksploruar kufij të rinj në fushën e inteligjencës artificiale, duke u frymëzuar nga mendimi shkencor i gjenive si Albert Ajnshtajni. Qëllimi ishte të simulohej aftësia e këtyre shkencëtarëve për të përpunuar sasi të mëdha të dhënash dhe për të formuluar teori revolucionare dhe koherente.
Teknika e përdorur bazohet në mësimin e makinerive, një degë e inteligjencës artificiale që lejon makinat të mësojnë nga të dhënat. Përdoruesi i siguron AI-së një bazë të dhënash të madhe, e cila përmban informacionin për t’u analizuar. AI, në vend që të aplikojë rregulla të paracaktuara, përdor analiza shkencore për të marrë një rezultat të saktë.
Moritz Helias, bashkautor i studimit, shpjegoi ndryshimin midis kësaj metode dhe asaj tradicionale: “Deri më tani, mënyra e vetme për të ndërtuar këto modele ishte të nisesh nga ndërveprimet tashmë të njohura që ishin vërejtur dhe të shpjegonte sjelljen e një sistemi i bazuar në këto. Në këtë punë, megjithatë, ne e trajtojmë problemin në drejtim të kundërt, duke filluar nga sjellja dhe nxjerrja e ndërveprimeve.”
Kjo qasje e re lejon që teoritë të studiohen në një mënyrë më specifike dhe më të detajuar. Inteligjenca artificiale i përpunon të dhënat veçmas dhe prodhon paraqitje më të sakta.
Një AI që mendon si Ajnshtajni
Ajnshtajni përdori një metodë të ngjashme për të formuluar teoritë e tij revolucionare. Ai u nis nga elementë të botës reale, i shndërroi në vëzhgime abstrakte dhe prej tyre nxori një teori të përgjithshme, siç bëri për teorinë e tij të relativitetit.
Një shembull i famshëm është ai i të ashtuquajturit “ashensori i Ajnshtajnit”, në të cilin fizikani imagjinonte një person duke rënë në një ashensor të mbyllur, i paaftë për të perceptuar efektet e gravitetit mbi veten e tij dhe për këtë arsye për të ditur shpejtësinë ose nxitimin e tij. Nga ky eksperiment mendimi, Ajnshtajni arriti në “momentin e tij të famshëm eureka”, duke shqiptuar frazën që e shtyu atë të formulonte ekuacionin kryesor të relativitetit.
Sot, inteligjenca artificiale është në gjendje të përsërisë pjesërisht procesin logjik dhe aftësitë deduktive të mendjeve të shkëlqyera si Ajnshtajni. Ne kemi hyrë në epokën e “fizikës AI”, në të cilën kjo qasje llogaritëse na lejon të trajtojmë teoritë e pazgjidhura falë algoritmeve inovative. Mënyra e të menduarit e Ajnshtajnit mund të na ndihmojë ende në kërkimin shkencor.
Studiuesit synojnë të vazhdojnë në këtë drejtim, duke trajnuar inteligjencën artificiale për të menduar si shkencëtarë të tjerë të famshëm, për të stimuluar zbulime të reja.
Discussion about this post